بررسی جایگاه مداخلات شناختی در پروتکل توان بخشی بیماران مبتلا به اسکلروز متعدد عودکننده – بهبود یابنده

مقدمه بیماری اسکلروز متعدد (ام اس) با اثرگذاری روی توانمندی های حسی- حرکتی، شناختی، روان شناختی و نیز اجتماعی می تواند بر عملکردهای روزانه مبتلایان تأثیر داشته باشد. هدف این مطالعه تعیین جایگاه مداخلات شناختی در بین مولفه های شناخته شده برای توان بخشی بیماران ام اس عودکننده – بهبود یابنده می باشد. روش این پژوهش به شیو? کیفی انجام شد. نمونه گیری به صورت داوطلبانه در دسترس از 13 نفر از افراد مبتلا به ام اس و 8 نفر از متخصصینی که در زمین? ام اس فعالیت می کنند، صورت گرفت. روش اجرای پژوهش به صورت مصاحبه نیمه ساختار یافته عمیق بود. یافته های حاصل از مصاحبه ها با استفاده از نرم افزار atlas.ti 6 و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها یافته های این پژوهش در چهار طبق? روان شناختی، فیزیکی، شناختی و اجتماعی قرار گرفت. بیشترین شکایات بیماران به ترتیب فراوانی ابراز شکایت در زمین? مولفه های روان شناختی شامل استرس و اضطراب (77/24 %)، حالات افسرده و خلق پایین (15/14 %)، انکار بیماری (5/7 %) و حساس بودن (7%) از مهم ترین مولفه های ذکر شده می باشند. مشکلات بینایی (43/24 %)، مشکلات حرکتی (47/16 %)، خستگی (17 %) و مشکلات حسی (63/13 %) از جمله مشکلات فیزیکی بارز در این بیماران است. در زمین? مولفه های شناختی به ترتیب، حافظه (8/52 %)، توجه (24/17 %)، کند شدن سرعت پردازش اطلاعات (34/10 %)، عملکردهای اجرایی (89/6 %)، مشکل یادگیری (89/6 %) و مشکل در تصمیم گیری (74/5 %) مشکلات شایع این بیماران بودند. به همین ترتیب بیشترین شکایات بیماران در زمین? مولفه های اجتماعی، عدم حمایت اجتماعی (52/23 %)، مشکلات مالی (47/16 %) و شغلی (11/14 %) از جمله موارد مهم اشاره شده می باشند. نتیجه گیری بر اساس نظر بیماران و متخصصین از میان مولفه های روانشناختی، شناختی و اجتماعی، مهمترین مولفه ای که بیشترین اهمیت داراست مولف? روانشناختی (05/57 %) می باشد. در اولویت دوم مولف? شناختی (26/23 %) قرار دارد و اولویت سوم مشکلات اجتماعی (68/19 %) می باشد. بنابراین با توجه به نتایج این مطالعه، جایگاه مداخلات شناختی را می توان در مرحل? بعد از مداخلات روانشناختی دانست. بنابراین، برای توان بخشی موفق بیماران مبتلا به ام اس یک تیم توان بخشی مرکب از روانشناس، روانپزشک، متخصص مغز و اعصاب، متخصص توان بخشی و مددکار اجتماعی باید وارد عمل شوند تا بتوان جوانب مختلف بیماری را مدیریت کرد.